Erik Kruithof

Modelspoor bouwen

Omgrenzing vrije ruimte volgens NEM 102 en 103

Het maken van voldoende vrije ruimte langs het spoor volgens de NEM norm.

Naast de rails is altijd een bepaalde ruimte die vrij is van obstakels. Deze ruimte is nodig om te voorkomen dat de trein ergens tegen aan botst. De vrije ruimte is in bogen groter dan op het rechte traject, dit omdat de rijtuigbakken in bogen meer op zij, naast de rails, hangen dan op het rechte eind.

Het rechte spoor
Op het rechte eind is de vrije ruimte omgrenst volgens de in de figuur staande afmetingen. De bij de letters behorende afmetingen kunt u in de tabel terug vinden, waarbij de maten B4, B5 en H5 alleen voor rijden met bovenleiding gelden.


De vrije ruimte op een recht stuk spoor. E. Kruithof

Schaal

G

B1

B2

B3

H1

H2 (1

H3

H4

B4

B5

H5 (2

Z
N
TT
H0
S

6,5
9,0
12,0
16,5
22,5

20
27
36
48
66

14
18
24
32
44

18
25
32
42
57

4
6
8
11
15

6
8
10
14
19

18
25
33
45
60

24
33
43
59
78

16
22
28
38
50

13
18
22
30
38

27
37
48
65
87
alles in mm

1) Alleen voor goederen sporen
2) H5 geeft de begrenzing bij de laagste rijdraad hoogte

De bogen
In bogen onderschijt men rijtuigen met draaistellen in 3 verschillende wagengroepen, namelijk wagengroep A met maximaal 20,0m baklengte en 14,0m draaistelafstand, wagengroep B met maximaal 24,2m baklengte en 17,2m draaistelafstand en wagengroep C met maximaal 27,2m baklengte en 19,5m draaistelafstand. In onderstaande tabel kunt u aflezen wat de afmetingen voor de wagengroepen op schaal zijn.

Opmerking:
Verkorte modellen van de wagengroep C (bv. in H0 in schaal 1:100), behoren in wagengroep B.

Schaal ->

Z

N

TT

H0

S
Wagengroep A
Wagengroep B
Wagengroep C

91
110
124

125
151
170

167
202
227

230
278
313

313
378
425
alles in mm

In onderstaande figuur kunt u de maten voor de vrije ruimte op een gebogen stuk normaal spoor aflezen, de bovenleidingmast afstand (E) is afhankelijk van het bereik van de stroomafnemers, de boog radius, en de zij uitslag van het rollend materieel met draaistellen.


De vrije ruimte in bogen. E. Kruithof

De afmetingen voor E staan in onderstaande tabel, de andere afmetingen in de tabel voor op een recht stuk spoor hierboven. Aan de waarden voor wagengroep A zou u zich zeker moeten houden, ook al rijden er geen wagens met draaistellen op het baanvak.

Schaal
->

Z

N

TT

H0

S
Radius van de boog Wagengroep
A B C
Wagengroep
A B C
Wagengroep
A B C
Wagengroep
A B C
Wagengroep
A B C
175
200
225
250
275
300
325
350
400
450
500
550
600
700
800
900
1000
1200
1400
1600
1800
2000
2500
3000
2 3 5
2 3 4
2 2 4
1 2 3
1 2 3
1 2 3
1 1 2
1 1 2
0 1 2
0 1 1
0 0 1
0 0 1
0 0 1
0 0 0
0 0 0
0 0 0
0 0 0
0 0 0
0 0 0
0 0 0
0 0 0
0 0 0
0 0 0
0 0 0
4 - -
4 6 -
3 5 7
3 5 6
3 4 6
2 4 5
2 3 5
2 3 4
1 2 4
1 2 3
1 1 3
0 1 2
0 1 2
0 0 2
0 0 1
0 0 1
0 0 0
0 0 0
0 0 0
0 0 0
0 0 0
0 0 0
0 0 0
0 0 0
- - -
- - -
- - -
6 - -
5 8 -
5 7 10
4 6 9
4 6 8
3 5 7
3 4 6
2 4 5
2 3 4
1 3 4
1 2 3
0 2 3
0 1 2
0 1 2
1 2 3
1 2 2
0 1 2
0 1 1
0 0 1
0 0 0
0 0 0
- - -
- - -
- - -
- - -
- - -
- - -
9 - -
8 12 -
7 11 14
6 9 12
5 8 11
4 7 10
4 6 9
3 5 7
3 4 6
2 3 5
2 3 4
1 2 3
1 2 2
0 1 2
0 1 1
0 0 1
0 0 0
0 0 0
- - -
- - -
- - -
- - -
- - -
- - -
- - -
- - -
- - -
12 - -
10 16 -
9 14 19
8 13 17
7 11 15
6 9 13
5 8 11
4 7 9
3 5 7
2 4 6
2 3 5
1 2 4
1 2 3
0 1 2
0 1 1
alles in mm

Opmerking:
De spoorafstand in de bogen is volgens NEM 112.

In de overgangszone bij spoorbogen is de omgrenzing van de vrije ruimte zo als in onderstaand figuur staat aangegeven.


De vrije ruimte in de overgangszone. E. Kruithof

Geraadpleegde bronnen
- NEM norm 102 uitgave 1979
- NEM norm 103 uitgave 1985